اینترنت اشیا و موفق‌ترین نمونه‌های تجاری‌سازی آن
اینترنت اشیا و موفق‌ترین نمونه‌های تجاری‌سازی آن

اینترنت اشیا یا loT، مجموعه‌ای از دستگاه‌های پردازشی و ماشین‌های مکانیکی و دیجیتالی بهم پیوسته است که در کنار شناسه‌گرهای منحصر‌به‌فرد، این قابلیت را دارد که بدون تعامل انسان-به-انسان یا انسان-به-کامپیوتر داده‌ها را در یک شبکه انتقال دهد.

اینترنت اشیا (IoT) مفهومی است که نشان می‌دهد چطور دستگاه‌ها بدون وابستگی به انسان یا کامپیوترهای دیگر می‌توانند داده‌ها را در یک شبکه ذخیره، تجزیه و تحلیل کرده و به اشتراک بگذارند. این کار با طیف گسترده‌ای از دستگاه‌ها با قابلیت‌های محاسباتی و شبکه میسر شده است، دستگاه‌هایی چون تلفن‌های همراه، گجت‌های پوشیدنی و تجهیزات طبی، وسایل نقلیه و لوازم خانگی.

اینترنت اشیا، در اصل به عنوان حسگرهایی عمل می‌کند که می‌توانند داده‌ها را از طریق شبکه با استفاده از اینترنت، بلوتوث یا سایر فناوری‌های متصل ارسال کنند. بنابراین، این حسگرها توانایی جمع‌آوری، ارسال و دریافت اطلاعاتی را دارند که کاربران می‌توانند با استفاده از آن‌‌ها کارهای خود را انجام دهند. فهرست دستگاه‌هایی که می‌توانند از اینترنت اشیاء استفاده کنند، تقریبا بی‌پایان و به طور مداوم در حال رشد است.


شهرهای هوشمند با استفاده از اینترنت اشیا

نظارت هوشمند، حمل و نقل امن و خودکار، سیستم‌های مدیریت مصرف انرژی دقیق و نظارت بر محیط‌ زیست، نمونه‌هایی از برنامه‌های حوزه اینترنت اشیا در زمینه شهرهای هوشمند است.

شهرهای هوشمند راه‌حل‌های واقعی و قابل‌توجهی برای کاهش عوارض ناشی از افزایش جمعیت، آلودگی، زیرساخت‌های ضعیف و کمبود انرژی، ارائه می‌دهند.


اینترنت اشیا و دگرگونی مشاغل

اگرچه امروزه اینترنت اشیا (IoT) برای بسیاری از مشاغل یک نیروی تحول‌گرا است اما چند بخش در صنعت و اقتصاد وجود دارند که به طور ویژه می‌توانند از این مفهوم بهره‌ ببرند.

به نظر می‌رسد که همه شرکت‌ها مانند شرکت‌های نوپا، کوچک و متوسط (SME) به خوبی از این امر آگاه هستند. چون شرکت‌هایی که حاصل سرمایه‌گذاری‌های جدید هستند، راه‌حل‌های قدرتمند و پربازده بسیاری برای استفاده هر چه بیشتر از IoT ارائه می‌کنند و سعی در به روز کردن مجموعه خود و استفاده از انواع تکنولوژی دارند.

امیل واسکوفسکی، مدیر رشد و تحلیلگر مشاغل در Future Mind می‎گوید: «قبل از این که عمیق‌تر و گسترده‌تر به اینترنت اشیا بپردازید، با شرکت‌های برتر IoT در صنایعی که با سرعت در حال توسعه هستند، در ارتباط باشید و به طور کامل عملکرد آن‌ها را در استفاده از اینترنت اشیا بررسی کنید».

تا همین اواخر، راه‌حل‌های پیشرفته IoT فقط به شرکت‌های بزرگ با بودجه‌های فراوان اختصاص می‌یافت، اما نوآوری‌های این فناوری، نبض جامعه را در دست گرفت و هدایت کرد تا جایی که شرکت‌های نوپا و SME نیز تا حد امکان، از IoT استفاده کردند.

استفاده از IoT در عمل یک چیز است ولی توسعه دستگاه‌های مناسب IoT برای خدمت به مصرف‌کنندگان و شرکت‌ها داستانی کاملا متفاوت است.

امروزه همه نوآوری‌ها از اساس پیرامون فناوری شکل می‌گیرند، در دنیای کنونی افراد زیادی در تلاش برای راه‌اندازی کسب‌وکار شخصی هستند. بدیهی است که اگر کسی علاقه‌مند به راه‌اندازی یک کسب‌و‌کار باشد، نباید از ظرفیت‌‌های گسترده فناوری‌های جدید، به ویژه IoT، غافل شود.

در حقیقت، طبق گفته‌های Crunchbase، بیش از 34000 استارتاپ در حال حاضر برای راه‌اندازی محصولات و خدمات جدید خود به عنوان یکی از فناوری‌های اصلی‌شان، به IoT تکیه می‌کنند. مشخص است که برنامه‌های IoT ظرفیت بالایی برای بسیاری از مشاغل تجاری دارند.

این امر شاید به این دلیل باشد که هزینه‌های جهانی در اینترنت اشیا رو به افزایش است. حتی براساس گزارش IDC امکان دارد این هزینه از یک تریلیون دلار (0.88 تریلیون یورو) در سال 2022 فراتر رود. با این حال، چندین بخش وجود دارد که می‌توانند به صورت ویژه از راهکارهای IoT بهره‌مند شوند.

طبق اعلام گروه مشاوره بوستون، پیش‌بینی می‌شود تا سال 2022 تقریبا نیمی از کل هزینه‌های IoT به تولید، حمل و نقل و لجستیک هدایت شود.

علاوه بر این Forbes Insights و Intel مراقبت‌های بهداشتی را به فهرست صنایعی که از کاربرد اینترنت اشیا سود زیادی می‌برند، اضافه می‌کنند و بر این باورند موارد استفاده از اینترنت اشیا در این صنایع چشم‌گیر بوده است.


اینترنت اشیا در دنیای امروز

اینترنت اشیا از نوع صنعتی در حال تطبیق خود با شرایط موجود است و با استقرار در شرکت‌های مختلف تجاری و برخی صنایع، کاربردهای خود را به اثبات رسانده است. در این قسمت به چند مورد از مهم‌ترین کاربردهای اینترنت اشیا در دنیای امروز می‌پردازیم.

  1. نگهداری و ذخیره داده‌های مهم: ضبط و ذخیره داده در دنیای امروز می‌تواند هزینه‌های عملیاتی را تا میزان قابل توجهی کاهش دهد. به همین خاطر شرکت‌ها و سازمان‌ها با استفاده از دوربین‌ها و سنسورها داده‌ها را جمع آوری می‌کنند و سپس به کمک تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده برخی موارد را پیش‌بینی کنند؛ مثلا می‌توانند زمان خرابی یک قطعه را تخمین بزنند. سیستم اینترنت اشیا در این سنسورها می‌تواند علائم هشداردهنده را حس کند و یک جدول زمانی برای تعمیر و نگهداری تجهیزات ارائه می‌کند تا قبل از بروز مشکل تغییرات اعمال شوند. به کمک lot، داده‌ها از حسگر و دستگاه‌ها جمع‌آوری شده و برای ارزیابی شرایط فعلی، شناسایی علائم هشداردهنده، انتقال هشدارها به دستگاه‌های کنترل کننده انجام شده و فرآیند تعمیر و نگهداری به صورت خودکار، سریع و پویا انجام می‌پذیرد. در این روش از استفاده بیش از حد از منابع جلوگیری می‌شود؛ مثلا این سیستم به مدیران اطلاع می‌دهد که چه سیستم‌هایی نیاز به تعمیر دارند؟ تا در دستور کار قرار گیرد و در برنامه کارگرانی که مشغول به کار و فعالیت هستند وقفه‌ای پیش نیاید.

  2. اندازه‌گیری و ارزیابی هوشمند: کنتور هوشمند وسیله‌ای است که به کمک اینترنت می‌تواند آب یا گاز مصرفی یک ساختمان را اندازه بگیرد. وجه تمایز این کنتورها با نوع سنتی، ثبت دقیق زمان و میزان مصرف است؛ مثلا در شرکت‌های برق برای کنترل میزان برق مصرفی خانوارها در روزها و فصل‌های مختلف، از کنتورهای هوشمند استفاده می‌کنند تا گزارش‌های دقیق‌تری داشته باشند. این امر باعث کاهش هزینه در بخش بازدید میدانی و عملیاتی و سرقت برق می‌شود و باعث بالا رفتن کیفیت پیش بینی مصرف برق و همچنین خدمات ارائه شده به مشتریان نیز شده است.

  3. پیگیری دارایی و وضعیت موجودی: طبق مطالعات انجام شده از سوی Infosys و موسسه مدیریت صنعتی آخن، 85 درصد از شرکت‌های تولیدی در سطح جهان از روش‌های پیگیری دارایی اطلاع دارند اما 15درصد (طبق نظرسنجی‌ها) در حال اجرای این روش‌ها هستند. هدف از پیگیری دارایی توسط شرکت‌ها این است که به راحتی بتواند با تخمین زنجیره تامین، برای بهینه‌سازی تدارکات، سطح موجودی کالا و همچنین جلوگیری از افت کیفیت و سرقت کالا، برنامه‌ریزی کرده و کنترل داشته باشند؛ مثلا یخچال‌هایی که دارای سنسور تنظیم دما بوده و به محض ایجاد مشکل در تنظیم بازه دمایی پیام هشدار را ارسال می‌کنند و مدیریت برای تعمیر آن یخچال یا سرمازا، نیرو اعزام می‌کند تا از فاسد شدن مواد غذایی جلوگیری شود.

  4. اتومبیل و وسایل نقلیه هوشمند: در این نوع وسایل نقلیه، بسیاری از اقدامات حین رانندگی به صورت خودکار انجام می‌شود؛ مانند ردیابی مسیر، جلوگیری از تصادفات احتمالی و مواردی از این دست. همچنین دوربین و سنسورهای موجود در این اتومبیل‌ها، اطلاعات به دست آمده از GPS را تحلیل می‌کنند، دائما اطراف ماشین را اسکن می‌کنند و مناظر سه بعدی از اطراف به راننده ارائه می‎‌دهند؛ یعنی اطلاعات خام دنیای اطراف را به صورت پردازش شما در اختیار شما قرار می‌دهند بدون این که نیاز به تجزیه و تحلیل با الگوریتم‌های پیچیده داشته باشید.

  5. مدیریت حمل و نقل: در این مورد استفاده از اینترنت اشیا به گونه‌ای است که کارهای مرتبط با حمل و نقل مثل جمع آوری زباله، بهینه‌تر انجام می‌شوند و هزینه‌های مرتبط با سوخت کاهش می‌یابد. طبق مطالعات انجام شده توسط Berg Insight سوئدی، انتظار می‌رود تا سال 2020 در آمریکالی شمالی 12.7 میلیون سیستم مدیریت حمل و نقل فعالیت کنند.

موفق‌ترین نمونه‌های تجاری‌سازی اینترنت اشیا

در ادامه بعضی از شرکت‌ها که در استفاده از اینترنت اشیا پیشتاز هستند را معرفی می‌کنیم و به توضیح اجمالی عملکرد آن‌ها می‌پردازیم:

  • Armis Security: این شرکت، یک پلتفرم امنیتی درجه یک سازمانی است که رفتار نهایی دستگاه‌ها را در داخل و خارج از شبکه برای شناسایی خطرات و حملات به طور مداوم تجزیه و تحلیل می‌کند و با شناسایی دستگاه‌های مشکوک یا مخرب و قرنطینه‌ آن‌ها از اطلاعات و سیستم‌های مهم، محافظت می‌کند.

    Risk Engine (RE)، می‌تواند رفتار دستگاه را برای شناسایی تهدیدات یا حملات و محافظت از اطلاعات و سیستم‌های اساسی کسب‌وکار، تجزیه و تحلیل کند. Armis Security به دلیل داشتن تخصص‌ عمیق در زمینه موجودی دارایی، مدیریت ریسک، تشخیص، پاسخگویی و کمک به مشتریان، شرکتی مهم در ساخت چارچوب‌های Zero Trust برای محافظت از تمام دستگاه‌های مورد اعتماد شناخته شده‌ است.

    این شرکت در سال 2015 تاسیس شده و در صنایع مالی، بهداشت، تولید و صنایع پیشرفته مشتریان فعال دارد.


  • Bastille: این شرکت که در سال 2014 تاسیس شده است، امکان دید کامل در دستگاه‌های شناخته شده و ناشناخته موبایل، بی‌سیم و اینترنت اشیا را در فضای هوای سازمانی یک شرکت فراهم می‌کند. این امکان با نام اینترنت رادیو شناخته می‌شود.

    باستیل با نرم‌افزار تعریف شده توسط رادیو و فناوری یادگیری ماشین، تهدیدها را شناسایی و بومی‌سازی می‌کند و به تیم‌های امنیتی امکان تعیین دقیق میزان ریسک و کاهش تهدیدهای موجود در هوا را که می‌توانند خطری برای زیرساخت‌های شبکه ایجاد کنند، می‌دهد.

    این شرکت اکنون دارای 17 اختراع ثبت شده در ایالات متحده است و ثبت اختراعات بیشتری هم در آینده از او انتظار می‌رود.


  • Blues Wireless: این شرکت با هدف استفاده کردن از پتانسیل IoT سلولی در تلاش است که افراد و مشاغل، بهتر در دنیا با هم تعامل داشته باشند و تماس برقرار کنند. محصول آن، Notecard، یک راهکار ساده و مقرون به صرفه برای جاسازی تلفن همراه IoT برای نظارت بر عملیات ابری است.

    سال گذشته Blues Wireless اعلام کرد که با AT&T در یک سری خدمات مبتنی بر اتصالات تلفن همراه کم‌مصرف همکاری می‌کند. این شرکت در سال 2018 توسط ری اوززی تاسیس شد و دفتر اصلی آن در سیاتل، واشنگتن است.


  • Cartesiam: این شرکت در سال 2016 تاسیس شده است. Cartesiam یک ناشر نرم‌افزار است که ماموریت آن تهیه راه‌حل‌های هوش مصنوعی درباره میکروکنترلرهای همه‌کاره، کم‌هزینه و کم‌مصرف است. پلتفرم توسعه هوش مصنوعیCartesiam ، NanoEdge AI، عملکردهای شناختی را روی میکروکنترلرهای تعبیه شده در اشیا متصل امکان‌پذیر می‌کند.

    یکی از مهم‌ترین نقاط قوت Cartesiam، توانایی‌اش در انجام پروژه‌هایی است که نیاز به یکپارچه‌سازی میکروکنترلرها در طیف گسترده‌ای از صنایع دارند. دفتر مرکزی این شرکت در توولون فرانسه واقع شده است.


  • Eta Compute:Eta Compute ، با هدف ایجاد برنامه‌های کاربردی AI، در دسترس بودن و طراحی ساده برای هر توسعه‌دهنده تاسیس شد. بسترهای نرم‌افزاری این شرکت بر پایه به کاربردن راه‌حل هوش مصنوعی در جهان برای استفاده از باتری و برداشت انرژی است.

    قلب این پلتفرم، پردازنده سنسور عصبی ECM3532 است که به خوبی زیر یک میلی‌ وات و به صورت یکپارچه با هر سنسوری برای طبقه‌بندی صدا، تصاویر و سایر سیگنال‌های محیطی کار می‌کند.

    جلوه بصری هوش مصنوعی Eta Compute به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد تا داده‌ها را با فشار دادن یک دکمه به دست آورند، برچسب‌گذاری کنند و شبکه‌های عصبی را روی ECM3532 اجرا کنند، بدون این که حتی یک خط کد بنویسند.

    این پلتفرم باعث افزایش بهره‌وری انرژی و عمر باتری نسبت به گزینه‌های دیگر می‌شود.


  • Finite State: این شرکت به دلیل سطح هوش دستگاه‌های IoT‌ خود که قادر به ضبط، تجزیه، تحلیل و ارائه توصیه‌هایی به مشتریان هستند، قابل توجه و متمایز است. فناوری این شرکت به مشاغل کمک می‌کند تا آسیب‌پذیری‌های خود را شناسایی و خطرات آن‌ها را کم کنند و اقدامات پیشگیرانه را قبل از این که هکرها بتوانند امنیت‌شان را به خطر بیاندازند، انجام دهند.

  • Helium :Helium یک بستر توسعه‌دهنده اینترنت اشیا برای ساخت شبکه و انتقال داده‌های دستگاه‌های IoT است. این پلتفرم روی یک شبکه بی‌سیم ساخته شده است که اتصال به اینترنت برای حسگرها و دستگاه‌های IoT را ساده می‌کند.

    آن ‌چه هلیوم را متمایز می‌کند، توانایی‌اش در تهیه پوشش بی‌سیم برای دستگاه‌های کم‌مصرف IoT است.

    این شرکت رویکرد منحصربه‌فردی را برای ایجاد انگیزه در مشتریان با در نظرگیری Helium HotSpot، که با قیمت 495 دلار به فروش می‌رسد، در پیش گرفته است.


  • هولوگرام: هولوگرام ابزاری برای قابلیت اتصال است که به مخترعان و مهندسان امکان می‌دهد تا دستگاه‌های خود را با داده‌هایشان مدیریت کنند. هولوگرام یک پلتفرم انعطاف‌پذیری با هزینه حداقلی است که اتصال ساده و قابلیت مقیاس‌پذیری اثبات شده را برای کمک به کاربران خود در توسعه مشاغل و پروژه‌های آن‌ها فراهم می‌کند.

    هدف هولوگرام، ساده‌سازی فرایند ساخت سخت‌افزار متصلی است که در همه جا کار می‌کند. هولوگرام در سال 2013 تاسیس شد و دفتر آن در شیکاگو، ایلینویز مستقر است.


  • PoLTE: پلتفرم خدمات Cloud Location Polte جایگزینی برای فناوری قدیمی GPS است که از شبکه‌های تلفن همراه در همه جا، 4G ، 5G و محاسبات ابری استفاده می‌کند تا بتواند در نشان دادن موقعیت مکانی داخلی و خارجی که به عنوان سرویس (LaaS) از آن یاد می‌شود، به خوبی عمل کند.

    این پلتفرم موجب صرفه‌جویی در زنجیره تامین، تدارکات، حمل و نقل، ساخت خودرو، انرژی، مراقبت‌های بهداشتی و تقسیم دارایی بخش‌های مختلف اقتصادی می‌شود.


استفاده از اینترنت اشیا در ایران

در ایران نیز استفاده از IOT مورد استقبال بسیار قرار گرفته است و برای گسترش استفاده از آن بهتر است، شرکت‌های قدرتمند مانند اپراتورها وارد عمل شوند، چرا که برای توسعه این فرایند، زیرساخت‌های فنی مناسب و کارآمدی در این سازمان‌های بزرگ وجود دارد.

واقعیت‌های بازار جهانی IoT نشان می‌دهد که به تنهایی نمی‌توان در زیست‌بوم IoT، جریان‌سازی کرد.

چرا که تحقق ارزش تریلیون دلاری بازار جهانی IoT و تغییر روند کاهشی درآمدهای ناشی از خدمات ارتباطی به مشارکت‌های چند جانبه جدی میان بخش‌های مختلف ICT و ذینفعان اصلی بازار اینترنت اشیا وابسته است.

در مجموع بنا بر پیش‌نویس طرح جامع اینترنت اشیا در ایران و با در نظرگرفتن یک فرض خوش‌بینانه درباره توزیع متوازن ثروت در بازار اینترنت اشیا براساس نسبت جمعیت ایران به کل جمعیت دنیا، می‌توان پیش‌بینی کرد که در سال 2025، شاهد بازار IoT حدودا 20 میلیارد دلاری در کشورمان باشیم.