از زمان شکل‌گیری فین‌تک (Fintech) مخفف فناوری مالی، صنعت خدمات مالی کاملا متحول شده است. فین‌تک زندگی ما را در سال 2020 به کلی دگرگون کرده است.
از فین‌تک در بسیاری از جدیدترین دستاوردهای فناوری استفاده می‌شود از اپلیکیشن‌های پرداخت پول خارجی مانند PayPal و Venmo گرفته تا حتی «کریپتوکارنسی».
فین‌تک با ترکیب جدیدترین دستاوردهای فناوری با خدمات یا کاربردهای مالی به کسب‌وکارها به ویژه استارتاپ‌های بزرگ کمک کرده است تا این صنعت را متحول کنند و خدمات مالی منسجم و بهتری در اختیار کسب‌وکارها و افراد قرار دهند.
فین‌تک اصطلاحی است که برای توصیف فناوری مالی استفاده می‌شود، صنعتی که هرگونه فناوری در خدمات مالی را به کسب‌وکارها و مصرف‌کنندگان در برمی‌گیرد.
نقش فین‌تک در شرکت‌هایی دیده می‌شود که از طریق نرم‌افزار یا سایر فناوری‌ها، خدمات مالی ارائه می‌دهند و این خدمات شامل هر کاری می‌شود از اپلیکیشن‌های پرداخت با موبایل گرفته تا ارزهای رمزنگاری شده.
حوزه فین‌تک به طور کلی به هرگونه شرکتی اطلاق می‌شود که با استفاده از اینترنت، دستگاه‌های موبایل، فناوری نرم‌افزار یا سرویس‌های ابری خدمات مالی انجام می‌دهد یا با آن ارتباط برقرار می‌کند.
بسیاری از محصولات فین‌تک برای برقراری ارتباط بین امور مالی مصرف‌کنندگان با فناوری طراحی شدند، گرچه این اصطلاح درباره فناوری‌های تجارت به تجارت (B2B) نیز به کار گرفته می‌شود.
فین‌تک به انبوهی از اپلیکیشن‌ها راه پیدا کرده است و شیوه دسترسی مصرف‌کنندگان به امور مالی‌شان را تغییر داده است. از اپلیکیشن‌های پرداخت با موبایل گرفته تا شرکت‌های بیمه و سرمایه‌گذاری، فین‌تک صنایع بانکداری و مالی سنتی را متحول کرده است تا جایی که بسیاری از صاحب‌نظران فین‌تک را یک تهدید بالقوه برای موسسه‌های مالی و بانک‌های فیزیکی می‌دانند.
در ابتدا، فین‌تک اشاره به فناوری داشت که برای سیستم‌های back end بانک‌ها یا سایر موسسه‌های مالی استفاده می‌شدند، ولی رشد فراوان آن باعث شده است تا مجموعه‌ای از کاربردهای دیگری را در برگیرد که بیشتر برای رفع نیازهای مصرف‌کننده هستند.
مثلا در سال 2020، امکان مدیریت وجوه مالی، مبادلات سهام، پرداخت هزینه غذا یا مدیریت بیمه از طریق این فناوری (و اغلب با استفاده از گوشی هوشمند کاربران) وجود دارد.
ابزاری که فین‌تک فراهم کرده؛ نحوه مدیریت، پیگیری و تسهیل امور مالی مصرف‌کنندگان را تغییر داده است. در حقیقت، براساس آمار سال 2016، افراد برای مدیریت امور مالی خود از یک تا 3 اپلیکیشن استفاده می‌کنند. به گزارش شبکه تلویزیونی CNBC، سرمایه‌گذاری در زمینه فین‌تک تنها در سال 2017، 18 درصد رشد کرده است.
با توجه به این که تقریبا 2 میلیارد نفر در دنیا حساب بانکی ندارند، فین‌تک یک راه‌حل سریع برای مشارکت در خدمات مالی بدون نیاز به موسسات مالی فیزیکی است.
از طرفی، این دقیقا هدفی است که فین‌تک برای انجام آن توسعه یافته و به مصرف‌کنندگان اجازه می‌دهد به کمک استفاده راحت از فناوری به امور مالی خود دسترسی داشته باشند.
اما فین‌تک جدا از اپلیکیشن‌های برنامه‌ریزی مالی، چه کاربردهای دیگری دارد؟
بنابراین شاید سوال کنید، فین‌تک در سال 2020 چطور استفاده می‌شود و چه کاربردهای سنتی دارد؟ تعدادی از آن‌ها را در ادامه نام می‌بریم.
شرکت‌هایی مانند Kickstarter، Patreon، GoFundMe و سایرین محدوده فین‌تک را خارج از بانکداری سنتی نشان دادند.
پلت‌فرم‌های سرمایه‌گذاری جمعی به کاربران اینترنت و اپلیکیشن‌ها اجازه می‌دهند در این پلت‌فرم به سایرین پول بفرستند یا دریافت کنند همچنین به افراد یا کسب‌وکارها اجازه می‌دهند، سرمایه دریافت شده از تمام منابع را در یک محل متمرکز کنند.
به جای این که افراد مانند گذشته به شکل سنتی برای دریافت وام به بانک مراجعه کنند، حالا این امکان وجود دارد که با تماس مستقیم با سرمایه‌گذاران برای شروع یک پروژه یا شرکت، حمایت مالی درخواست کنند.
کاربرد پلت‌فرم‌های سرمایه‌گذاری جمعی بسیار متنوع است؛ چنانکه جمع‌آوری سرمایه از خانواده و دوستان تا طرفداران و پشتیبانان را در برمی‌گیرد و تعداد آن‌ها هم در طول سالیان گذشته چندین برابر شده است.
کریپتوکارنسی و بلاک چین، نمونه‌های برجسته فین‌تک در عمل هستند. صرافی‌های کریپتوکارنسی مانند Coinbase و Gemini برای کاربران شرایط خرید و فروش ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین و لایت کوین را فراهم می‌کنند.
اما علاوه بر کریپوتوکارنسی، خدمات بلاک چین مانند BlockVerify با حفظ داده‌های منبع در بلاک چین به کاهش کلاهبرداری کمک می‌کنند.
با آن که کریپتوکارنسی و حتی بلاک چین ممکن است تا حدی کاربردهای بحث‌برانگیز فین تک باشند، ولی آن‌ها یقینا طی سال‌های گذشته بخش‌هایی از جهان سرمایه‌گذاری را مانند طوفان آشفته کرده‌اند.
به صورت پیش‌فرض هر فردی که یک گوشی هوشمند دارد از انواع پرداخت‌های موبایل استفاده می‌کند. در حقیقت، براساس داده‌های سایت Statista، بازار جهانی پرداخت با موبایل در سال 2019 از مرز 1 تریلیون دلار عبور کرده است.
با استفاده از فناوری‌های روزبه‌روز پیچیده‌تر، خدمات مختلفی شکل گرفته است که به مصرف‌کنندگان اجازه می‌دهند در دستگاه‌های موبایل یا به صورت آنلاین پول تبادل کنند یا پرداخت انجام دهند، از جمله اپلیکیشن‌های پرداخت محبوب مانند Venmo.
همچنین می‌توانیم به سرویس Apple Pay اپل یا Alipay علی‌بابا اشاره کنیم.
فیتنک حتی صنعت بیمه را متحول کرده است. در حقیقت، Insurtech (اصطلاحی که باب شده است) شامل تمامی مسائل مختلف از جمله بیمه ماشین تا بیمه خانگی و حفاظت از داده‌ها می‌شود.
استارتاپ‌های insurtech روزبه‌روز سرمایه بیشتری جمع می‌کنند به نحوی که استارتاپ Oscar Health در ماه مارس سال گذشته، توانست تقریبا 165 میلیون دلار سرمایه جمع‌آوری کند و به گزارش CNBC به مبلغ 3.2 میلیارد دلار ارزش‌گذاری شده است.
همچنین به گفته سایت Forbes در سال 2019، شرکت امور مالی شخصی محبوب Credit Karma چهار میلیارد دلار ارزش‌گذاری شده بود.
ربات مشاور (Robo-advisor) حوزه مدیریت دارایی را با فراهم‌سازی پیشنهادهای دارایی و مدیریت سبد سهام متحول کرده است و نتیجه آن افزایش کارآمدی و کاهش هزینه‌ها بوده است.
موسسه‌های مالی از جمله شرکت‌هایی مانند Charles Schwab و Vanguard از زمان شکل‌گیری فناوری پیشرفته‌تری که بتواند در تمام طول شبانه‌روز، گزینه‌های سبد سهام مختلف را تحلیل کند، تصمیم به ارائه خدمات آنلاین مشاور گرفته‌اند.
از جمله خدمات خارجی محبوب ربات مشاور می‌توانیم به Betterment و Ellevest اشاره کنیم.
شاید یکی از بزرگترین و محبوب‌ترین نوآوری‌هایحوزه فین‌تک، توسعه اپلیکیشن‌های مبادلات سهام بوده است.
در گذشته، سهامداران مجبور بودند، مستقیما برای خرید و فروش سهام به بازارهای بورسی مانند NYSE یا Nasdaq بروند، ولی حالا می‌توانند این کار را با چند ضربه آهسته روی نمایشگر دستگاه موبایل خود انجام دهند.
از طرفی با وجود اپلیکیشن‌هایی مانند Robinhood یا Acorns، هرگز سرمایه‌گذاری ارزان به این سادگی نبوده است.
یکی از متداول‌ترین کاربردهای فین‌تک در سال 2020 اپلیکیشن‌های برنامه‌ریزی مالی برای مصرف‌کنندگان است که طی سال‌های اخیر فوق‌العاده محبوب شدند.
در گذشته، مصرف‌کنندگان مجبور بودند برای پیگیری امور مالی، بودجه خودشان را روی کاغذ بنویسند و برنامه‌ریزی کنند یا از صفحات گسترده اکسل استفاده کنند.
اما پس از آن که انقلاب فین‌تک توانست توسعه اپلیکیشن‌های خدمات مالی را ارتقا دهد، مصرف‌کنندگان بسیار ساده‌تر و کاربردی‌تر از گذشته، می‌توانند مخارج و هزینه‌های خود را پیگیری کنند. به عبارت دیگر، ابزارهای برنامه‌ریزی مالی، نگاه مصرف‌کنندگان به پولشان را متحول کردند.
اپلیکیشن‌های مدیریت بودجه، مانند Mint به مصرف‌کنندگان کمک می‌کنند روی دستگاه موبایل خود فعالیت‌های مالی مختلف را از جمله درآمد، پرداخت‌های ماهیانه، مخارج و ... پیگیری کنند.
با آن که بسیاری از افراد یک یا دو اپلیکیشن مالی روی گوشی خود دارند ولی چه افراد دیگری کاربران اصلی حوزه فین‌تک هستند؟ و به طور کلی از فین‌تک چطور استفاده می‌شود؟
پیش از توسعه فین‌تک، کسب‌وکارها باید برای گرفتن وام و تهیه سرمایه به بانک مراجعه می‌کردند. اما با ظهور فین‌تک، کسب‌وکارها به سادگی می‌توانند وام بگیرند، سرمایه جمع‌آوری کنند و به سایر خدمات مالی دسترسی داشته باشند.
علاوه بر این، پلت‌فرم‌های ابری و حتی سرویس‌های مدیریت روابط مشتری، مانند Salesforce، با ارائه خدمات B2B به شرکت‌ها اجازه می‌دهند برای بهبود خدمات خود به داده‌های مالی دسترسی داشته باشند.
فین‌تک، کاربردهای متعددی در حوزه B2C دارد. اپلیکیشن‌هایی مانند PayPal، Venmo و Apple Pay به مشتریان یا مصرف‌کنندگان، اجازه می‌دهند از طریق اینترنت یا فناوری موبایل پول انتقال دهند و اپلیکیشن‌های برنامه‌ریزی مالی مانند Mint امکان مدیریت مخارج و امور مالی را برای مصرف‌کنندگان فراهم کردند.
بخش زیادی از هجمه‌های اولیه صنعت بانکداری به فین‌تک درباره کاربردهای B2C این حوزه مانند سرویس‌های پرداخت و وام بود. البته امروزه استفاده از فین‌تک در هر یک از حوزه‌های یاد شده و کابردهای آن برای جوامع توسعه‌یافته و در حال توسعه به یک عادت روزمره بدل شده است و همین موضوع نشان از آینده بیش از پیش درخشان این حوزه دارد.